Danski rithöfundurinn Annette Bjergfeldt var gestur á bókmenntahátíð í Reykjavík nýverið. Hún er söngkona og lagahöfundur og hefur fengið tilnefningar til Grammy-verðlauna fyrir verk sín á tónlistarsviðinu. Nýlega kom út í íslenskri þýðingu skáldsaga hennar Ferðabíó hr. Saitos sem er heillandi saga um mæðgur og ævintýralegt lífshlaup þeirra. Við hjá Lifðu núna vorum svo heppin að fá að spjalla við Annette um tilurð bókarinnar.
Annette hefur sent frá sér sex plötur og tvær skáldsögur fram til þessa og einnig samið lög fyrir aðra meðal annars færeyska tónlistarmanninn Teit. Bók hennar, Ferðabíó hr. Saitos, var söluhæsta skáldsaga á Íslandi í vor. Það er ekki skrýtið því bókin er einstök. Þetta er saga af sérstæðu ferðalagi mæðgnanna, Fabíólu og Litu, í gegnum lífið. Bókin hefst á getnaði Litu á dansgólfi í Buenos Aires en spannar tímann allt frá fæðingu móður hennar, Fabíólu, í Argentínu. Hún var skilin eftir á tröppum klausturs af föður sínum. Móðir hennar deyr af barnsförum og hann treystir sér ekki til að ala barnið upp einn. Lýsingar á menningu og aðstæðum í höfuðborginni Buenos Aires eru sérlega áhugaverðar. Þess vegna liggur beinast við að spyrja fyrst, þekkir þú til í Argentínu, þ.e. tangóhefðirnar og menninguna þar í landi?
„Já, ég þekki vel menningu Buenos Aires en ég á ekki ættingja í Argentínu. Mér finnst gaman að blanda saman raunveruleikanum og ímyndunarafli mínu. Mamma mín var skapstór og alveg dansóð. Hún elskaði að dansa tangó svo það er svolítið af henni í sögunni líka þótt hún sé skandinavísk.
Ég kýs að vinna fremur eins og landkönnuður sem kann vel við að mæta hinu óvænta eftir því sem sögunni vindur fram. Það er nánast eins og svolitlir galdrar komi að utan – meðfram mikilli og erfðri vinnu við heimildaöflum auðvitað.
Mynd: Sif Meincke
Að staðsetja sögusvið skáldsögu árið 1927 gerði það að verkum að ég leyfði mér að dreyma villtari drauma sem rithöfundur. Ég byrjaði með þrjú atriði sem mig langaði að koma inn í söguna:
Móður sem var komið fyrir í skókassa sem ungbarni. (Sönn saga langömmu í fjölskyldu minni).
Sjómannheimili með tuttugu og fjórum herbergjum, jafnmörgum og gluggar eru á aðventudagatölum.
Afskekkt kanadísk eyja með lundum og bláröndóttum vita.
Þannig að þegar ég skrifa, raða ég saman persónum mínum, einum bita í einu, eins og í dularfullu púsluspili, jafnvel þótt ég viti ekki hvernig þær líta út í byrjun. Ég blanda saman sögum sem ég heyri, fólki sem þekki og fólki sem ég bý til upp úr mér og birtast mér eins og í kvikmynd. Inn í þetta hræri ég svo fleygum setningum úr draumum mínum. Ég er ekki með neina minnismiða til að kortleggja sögufléttuna, ég stýri bara eftir stjörnunum og treysti því að þær myndi falleg stjörnmerki meðan á ferðinni stendur, svo lengi sem ég held áfram að hlusta og skrifa.“
Byggir á æskuárum sínum í Kanada
Er eyjan þar Fabiola og Lita enda á að búa byggð á raunverulegum stað?
„Þegar kemur að þeim hluta sögunnar sem gerist í Kanada byggi ég á að hluti fjölskyldu minnar fluttist til svipaðrar eyju í Nova Scotia árið 1929 og ég sjálf bjó í Montreal þegar ég var yngri.
Efri lundaeyja er alfarið mín sköpun en byggð á eyjunni sem ég þekki úr bernsku minn. Ég hreinlega elska Kanada og allt hvað það land varðar.
Sagan endaði á að vera um þær margvíslegu krókaleiðir sem ástin getur valið. Mamma mín var frjáls andi og fór sínar eigin leiðir. Það er mikið af mér í dótturinni, Litu, en hún leitast alltaf við að tengjast og tilheyra öðru fólki. Svo sagan fer að hverfast um togstreitu milli frelsins og þarfarinnar fyrir samfélag … með mikilli og djúpri ást í farvatninu líka.
Boðskapurinn er að þú getur stækkað þitt ættartré ef þú þarft á ferðafélögum að halda í gegnum lífið. Sjómannaheimilið á eyjunni er einmitt vettvangur fyrir slíkt. Ástin hefur mörg andlit og þau eru sýnd í gegnum Fabíólu, Maggie, heyrnarlausu vinkonuna Oonu og Litu sjálfa. Allar eru þær nótur á stóru nótnaborði.“
Mikill aðdáandi töfraraunsæis
Ritstíll þinn er mjög í anda töfraraunsæis og minnir á Gabriel Garcia Marquez, Isabel Allende og Lauru Esquivel, er það eitthvað sem þú ætlaðir þér og vannst markvisst að?
„Ég er mikill aðdáandi töfraraunsæis og rithöfunda frá Suður-Ameríku. Mig langar líka að sýna að töfrar eru til alls staðar í veröldinni … líka í hinu kalda norðri … já, hvar sem fólk veitir athygli undarlegum atburðum sem dembt er yfir okkur í gegnum lífið og samstillingu þeirra. Lífið er furðulegra en nokkur skáldskapur.
Skilaboð mín í Ferðabíói hr. Saitos eru að við erum, hvert og eitt, okkar eigið litla ferðabíó. Við ferðumst gegnum tímann og sköpum okkar eigin kvikmynd sem gefur lífi okkar merkingu og tilgang.
Ekki afneita sárunum sem þú hlaust þegar þú varst berskjölduð eða berskjaldaður, viðkvæm eða viðkvæmur fyrir, hjartasorgir verða að fylgja með líka. En varveittu fjársjóði stórkostlegrar ástar og gleði sem þú færð hvern dag og settu þá í kvikmyndina þína líka. Kvikmyndir með stórstjörnum eru töfrandi en líf þitt er undursamlegast af öllu.“
Mynd: Sif Meincke
Ætlar að koma aftur
Þú hefur skrifað aðra bók, Ljóðaljóðin frá Palermovej, (Højsangen fra Palermove), er sú bók væntanleg í íslenskri þýðingu á næstunni?
„Ég vona að fyrsta bókin mín, Højsangen fra Palermovej, verði gefin út á íslensku á einhverjum tímapunkti. Akkúrat núna er ég svo hreykin og ánægð að hr. Saito hafi verið gefinn út hjá Forlaginu og að báðar bækurnar mínar hafi verið þýddar á tuttugu og sjö tungumál. Í síðustu viku var ég svo heppin að hitta íslensku forleggjarana mína og lesendur mínar hér á landi og auk þess marga stórkostlega félaga í rithöfundastétt og þýðendur á frábærri bókahátíði á Íslandi. Ég mun sannarlega koma hingað aftur.“
Ertu að vinna að nýrri bók eða er von á annarri skáldsögu frá þér á næstunni?
„Já, ég er að vinna að nýrri skáldssögu um unga kona og hennar sérstöku fjölskyldu uppfinningamanna í Kaupamannahöfn árið 1910. Þar koma við sögu allar þær stórkostlegu uppfinningar sem litu dagsins ljós á þeim áratug. Hún kemur út í Danmörku næsta vor.“
Steingerður Steinarsdóttir ritstjóri Lifðu núna skrifar.
