Aðalbjörg Stefanía Helgadóttir gaf nýlega út bókina, Einmana, tengsl og tilgangur í heimi vaxandi einsemdar. Meðal þess sem þar kemur fram er að einmanaleiki er algengastur meðal fólks á unglingsaldri og þeim sem komnir eru á eftirlaunaaldur. Hún kemur inn á hvernig getan til að sækjast eftir samvistum við aðra fer minnkandi með hærri aldri og fólk verður því háðara öðrum hvað samskipti og samvistir varðar.
Kaflinn Einmanaleiki æviskeiða er einstaklega athyglisverður. Þar deilir Aðalbjörg meðal annars reynslu konu um áttrætt sem fékk til sín einu sinni viku fólk sem aðstoðaði hana við annars vegar að fara í bað og hins vegar við þrif. Eitt sinn bar svo við að báðir aðilar komu sama dag. Þá sagði hún döpur: „Nú mun enginn koma til mín næstu sex daga, ég verð ein.“ (Einmana bls. 159.) Það er enginn efi að þetta er hlutskipti margra sem komnir eru á efri ár í okkar samfélagi. Vestræn samfélög hafa þróast hratt og aukin þekking á heilsufari og sjúkdómum gert okkur kleift að lengja líftíma manna umtalsvert. Hins vegar hefur ekki fylgt samskonar úrlausnir hvað varðar félagslegar og andlegar þarfir.
Bókin er áhugaverð stúdía á hvernig tengsl hafa smátt og smátt trosnað í Vestrænum samfélögum og einsemd farið vaxandi. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin hefur meira að segja tala um faraldur einmanaleika. Aðalbjörg Stefanía kynntist sjálf útilokun og einelti á barnsaldri og man þá tilfinningu að finnast hún standa algjörlega ein. Hið sama gilti þegar hún missti föður sinn, en hann svipti sig lífi í kjölfar þess að hann kom út úr skápnum og viðurkenndi samkynhneigð sína. Þrátt fyrir að hafa notið mikils stuðnings sinna nánustu varð honum um megn að takast á við allt sem þeirri breytingu fylgdi.
Hún fléttar einnig inn í frásögnina sögum annarra, fólks sem hún hefur kynnst og haft samband við vegna athugana sinna. Hún talar ekki síður um tengsl okkar við okkar innra sjálf, einveruna og hversu holl hún getur verið þótt einmanaleikinn sé eigi að síður sár.
Bók Aðalbjargar Stefaníu er einstaklega vel unnin úttekt á einmanaleika en einnig því samfélagi sem við búum í. Hún lýsir á næman og vel rökstuddan hátt hvernig fjarlægð milli fólks, bæling og lítilsvirðing tilfinninga, auk óraunhæfra krafna og samfélagsmiðlar með öllum sínum tækifærum, þrýstingi og göllum hafa náð að færa suma nær hver öðrum en sundrað og útilokað aðra. Aðalbjörg hefur traustan fræðilegan bakgrunn á bak við umfjöllun sína og Einmana, tengsl og tilgangur í heimi vaxandi einsemdar er holl lesning fyrir alla.
Steingerður Steinarsdóttir ritstjóri Lifðu núna skrifar.
