Dr. Sigrún Stefánsdóttir fjölmiðlaráðgjafi skrifar.
Ég rak augun í auglýsingu um málþing í lok mánaðarins með yfirskriftinni Hvers vegna kennum við dönsku? Góð spurning. Ég hefði viljað snúa henni við og spyrja hvers vegna lærum við dönsku. Ég er búin að ræða það mál við barnabörnin mín aftur og aftur þegar að dönskunáminu þeirra kemur. Þau virðast vera búin að ákveða það fyrirfram að danska sé ömurlegt tungumál og tímasóun að læra hana. Ég veit ekki hvaðan þetta viðhorf kemur. En þau vilja standa sig og fall í dönsku lítur ekki vel út á blaði. Þegar allt er komið í eindaga er gott að eiga ömmu sem getur dregið þau að landi og bjargað þeim frá falli.
Mamma keypti dönsk tímarit, Hjemmet og Familie Journal. Ég fékk að eiga þau þegar hún var búin að lesa þau upp til agna. Ég gat skilið nóg til þess að ná þræðinum. Mér fannst danskan þess vegna ekki sem verst. Reyndar gilti þetta bara um ritmálið. Talmálið er önnur saga og öllu verri. Því kynntist ég síðar.
Ég ferðaðist fyrir mörgum árum með reyndum dönskukennara um Danmörku til þess að safna upptökum af dönsku talmáli til kennslu. Þetta voru einföld samtöl og frásagnir um efni sem höfðaði til unglinga. Ég veit ekki hvar þessar upptökur eru í dag. Þessi efnisöflun rifjaðist upp fyrir mér þegar ég var að hjálpa ungum herra að svara spurningum í kjölfar hlustunaræfingar á dögunum. Ég hef búið í Danmörku í 8 ár en samt urðum við að fara þrisvar eða fjórum sinnum yfir æfinguna til þess að ná því sem vinir okkar Danir voru að segja. Og svörin okkar voru ekki öll rétt. Ég er búin að heyra marga foreldra kvarta undan þessu sama. Er þetta ekki besta leiðin til þess að setja tungumál í fallflokk hjá unga fólkinu?
Þessi umræddi ungi herra er „útlærður“ í dönsku með 7.5. Hann hrósar happi yfir því að vera laus við þetta fag. Ég er enn að berjast við að reyna að vekja áhuga hans á dönsku og þegar við sendum hvort öðru tölvupósta eru þeir á dönsku. Það er mín síðasta tilraun til þess að setja dönsku í samhengi og minna hann á að danska opnar ótal tækifæri bæði í námi og starfi. Ég hef verið svo heppin að fá tækifæri til þess að bæði læra og starfa í Noregi og Danmörku. Það hefur opnað nýjar víddir í mínu lífi. Ég hef fengið alls konar spennandi tækifæri vegna þess að ég get bjargað mér á því sem ég kalla skandinavísku eða blandinavísku.
Samstarf Norðurlandanna hefur mikla þýðingu fyrir okkur Íslendinga. Því miður hefur þróunin verið sú að enska er að taka yfir á sumum sviðum samstarfsins meðal annars okkar vegna og vegna afstöðu Finna. Logi Einarsson nýr samstarfsráðherra Norðurlanda lærði í Noregi. Ég treysti honum til þess að tala norsku þegar hann fundar með sínum samstarfsráðherrum. Vigdís Finnbogadóttir, sú merka kona, hringdi einu sinni í mig eftir sjónvarpsútsendingu með eftirfarandi boðskap: „Sigrún, ég varð fyrir vonbrigðum með þig. Þú tókst viðtal við Norðmann á ensku. Svona gerum við ekki!“
Ég tók þetta til mín og gerði ekki aftur svoleiðis mistök. En ég spyr mig hversu oft við heyrum viðtöl í fréttum eða söngtexta á Norðurlandatungumálum. Kim Larsen? Einstaka sinnum. Enskan ræður ríkjum.
En aftur að spurningunni hvers vegna við kennum dönsku. Ég vildi bæta við hana og spyrja líka hvernig kennum við dönsku og hvers vegna er búið að gera dönsku að afgangsstærð áður en tölvan með námsefninu er opnuð?
