Sorgin er flókin og á meðan menn eru yfirkomnir af henni, getur þeim þótt erfitt að hafa sig í að gera nokkurn skapaðan hlut. Jafnvel einföldustu verkefni vaxa þeim í augum. Það er algengt að fólki finnist erfitt að taka ákvörðun, jafnvel um hversdagslegustu hluti. Margir vilja bara að sorgin hafi sig á brott úr sálinni, en eru sannfærðir um að það muni aldrei gerast.
En lífið heldur áfram og syrgjendur þurfa líka að halda áfram. Þótt mönnum takist kannski ekki um sinn að vera í jafn góðu formi og áður en sorgin helltist yfir, er hægt að taka skref til að tryggja að líf þeirra leggist ekki í rúst á meðan þeir ganga í gegnum sorgina. Hér eru nokkur atriði sem sérfræðingar ráðleggja fólki við þessar aðstæður, en greinin birtist á bandarísku vefsíðunni aarp.org.
ÞAÐ SEM ER BEST AÐ GERA
Vera þolinmóður við sjálfan sig. Gerðu ráð fyrir að geta þín til að takast á við daglegt líf verði skert um tíma. Stundum getur verið gott að láta fólkið í kringum sig vita að maður sé að ganga í gegnum sorg. Biddu um aðstoð til að halda einbeitingunni. Finndu einhvern eða einhverja sem geta jafnvel létt af þér hversdagslegum verkefnum, þar til þú ert aftur orðinn þú sjálfur.
Finna einhvern sem kann að hlusta. Þeir sem eru góðir í að hlusta á aðra, munu ekki segja þér að þú verðir að komast yfir þetta, gefa góð ráð, eða hella yfir þig sorgarsögum af sjálfum sér. Þeir munu heldur ekki segja þér hvernig þú átt að losna við sorgina. Ef það væru til einhverjar töfralausnir, þá værir þú löngu kominn með hana. Finndu þolinmóða og góða manneskju. Það er kannski hægt að finna hana á sorgarnámskeiði, en það er líka hægt að leita til sálfræðinga, presta,besta vinar síns, systkina eða góðs vinnufélaga.
Sorgin hefur ekki tímamörk. Það er ekki hægt að hespa sorgina af á einum degi, heldur ekki á einum mánuði eða ári. Þú ert ekki eingöngu að syrgja þann sem fór, ekki vinnu sem þú misstir, ekki heilsuna eða heimabuggðina. Þú ert að missa hluta af sjálfum þér, hluta af því hver þú varst. Það tekur tíma og stundum mjög langan tíma. Með tímanum mun sársaukinn dofna. En vertu samt viðbúinn því að halda áfram að upplifa vanlíðan af og til og iðulega þegar þú átt þess síst von.
Að tala um sorgina, gráta og dvelja við tilfinninguna. Þegar þú verður búinn að tala nógu mikið, hugsa og finna leiðir til að kljást við missinn, muntu taka eftir því að tilfinningahitinn fer að minnka. Það mun ekki gerast á ákveðnu augnabliki þegar þú allt í einu finnur fyrir ákveðnum létti. En smám saman fer þér að líða betur. Þessi lífsreynsla mun breyta þér, en þér mun samt að lokum finnast að þú sért aftur orðinn eins og þú átt að þér að vera.
ÞAÐ SEM Á EKKI AÐ GERA
Ekki harka af sér. Það er gott að vera innanum fólk sem skilur þegar manni líður illa, þannig að maður þurfi ekki að láta eins og ekkert hafi í skorist. Í vinnunni er gott að finna skilningsríkan vinnufélga sem er tilbúinn til að hlífa þér við áreiti. Menn geta líka þurft að draga sig út úr daglegu amstri um tíma. Sorg krefst hugrekkis og styrks. Hún er ekki fyrir veiklundað fólk.
Ekki ganga fram af þér ef þú finnur fyrir þreytu. Því meiri sem missirinn er, þeim mun dýpri verður sorgin sem gerir sorgarferlið lengra. Til að geta virkað eins vel og mögulegt er við þessar aðstæður, þurfa menn hvíld. Ekki leggja of hart að þér, leyfðu þér að hvílast á meðan þú ert að venjast nýjum aðstæðum.
Ekki búast við einni tilfinningu. Gerðu ráð fyrir að upplifa allan tilfinningaskalann, sorg, reiði, örvæntingu og jafnvel einstaka hamingjutilfinningu, aftur og aftur. Ef þú getur eingöngu upplifað sorg áttu á hættu að festast í örvæntingunni. Það er ekki gott og býður heim þunglyndi, hjálparleysi og þeirri tilfinningu að ekkert skipti lengur máli. Ef þú upplifir eingöngu reiði, áttu á hættu að einangrast því hún ýtir fólki í burtu. Beindu sjónum að því jákvæða sem fer í gegnum huga þinn, jafnvel þó það gerist ekki oft.
Ekki kenna þér um það sem gerðist. Að taka ábyrgð á mistökum okkar, hjálpar okkur til að læra og þroskast. Sektarkennd þess sem eftir lifir, gerir það hins vegar ekki. Svolítill skammtur af henni er eðlilegur í upphafi. En ef þú heldur áfram að ásaka sjálfan þig fyrir að hafa ekki getað bjargað ástvini þínum, breytast eðlilegar sorgartillfinningar í niðurrif.
Ekki draga þig í hlé. Sorgin er nógu einmamaleg þó menn fari ekki líka að einangra sig. Þú þarft alla þá aðstoð sem býðst, til þess að komast í gegnum þetta tímabil. Þér getur liðið eins og þú sért ekki eins og þú átt að þér, eins og þú vitir ekki alveg hver þú ert og þú ert ekki enn orðin sú persóna sem þú verður þegar sorgin hefur jafnað sig.
En sorgarferlið er hafið og eina leiðin áfram er að setja annan fótinn fram fyrir hinn.
