Alla Íslendinga skortir D-vítamín. Við fáum ekki nóg sólarljós yfir árið til að örva framleiðslu þess í líkamanum og þess vegna mæla læknar orðið með að fólk taki lýsi eða D-vítamín í öðru formi allt árið. En hvað er eiginlega málið með þetta efni og hvers vegna er það svona nauðsynlegt?
D-vítamín er sérstaklega mikilvægt fyrir konur og vellíðan þeirra. Það örvar ónæmiskerfið, er gott fyrir hjartað og hormónastarfsemina. Konur á breytingaskeiði og eftir það ættu að huga sérstaklega vel að því að tryggja að nægar birgðir af D-vítamíni séu alltaf til staðar í líkamanum. Skortur á því getur leitt til síþreytu, einbeitingarskorts og beinþynningar.
Strangt til tekið er D-vítamín ekki vítamín því ólíkt öðrum slíkum tökum við það ekki inn með fæðunni. Líkaminn framleiðir það sjálfur að vísu með aðstoð frá sólarljósi og ýmsum næringarefnum sem við tökum upp í gegnum fæðuna. Þegar UVB-geislar sólar skína á húðina hjálpar það okkur að koma jafnvægi á kalk- og fosfatbirgðir líkamans en það tryggir heilbrigði beina og tanna. Um leið fær ónæmiskerfið örvun og sömuleiðis boðefni heilans og taugakerfisins. Þess vegna telja vísindamenn að D-vítamín eigi einnig þátt í að halda góðu jafnvægi á insúlínframleiðslu og geti þannig dregið úr líkum á að fólk fái sykursýki. Einnig hafa verið birtar rannsóknir sem benda til að D-vítamín hafi áhrif á þau gen sem auka líkur á að fólk fái krabbamein. Góður D-vítamín búskapur líkamans getur þannig haft áhrif á hvort fólk þrói með sér krabbamein eða ekki. Nýlega voru svo birtar í Lancet rannsóknir sem benda í þá átt að D-vítamín dragi úr líkum á að fólk fái Covid eða veikist illa af því.
Virkar gegn Covid-19
Það var í ágúst á síðasta ári sem þessi grein birtist og vakti hún mikla athygli. Þar var sagt að marktækt samhengi væri milli alvarlegra Covid-19 einkenna hjá fólki og D-vítamín birgða í líkamanum. Meðal annars var bent á að D-vítamínskortur eykst með hækkuðum aldri og frá upphafi var ljóst að Covid-19 lagðist þyngra á eldra fólk en það yngra. Það er einnig talið að vegna þess að D-vítamín stuðlar að heilbrigði öndunarfæra væri ólíklegra að þeir sem byggju vel hvað varðar magn þess í líkamanum þróuðu síður með sér lungnabólgu en hún er hættulegur fylgifiskur Covid-19 veirunnar.
Mest af því D-vítamíni sem við fáum tökum við inn í gegnum húðina. Kolesteról í líkamanum svarar UVB-geislunum þannig að D-vítamín verður til og það er síðan geymt í fitufrumum þar til við þurfum á því að halda. Um leið örvar vítamínið húðina til endurnýjunar og losun dauðra húðfrumna. Ef fólk mögulega getur ætti það leitast við að vera úti í minnsta kosti fimmtán mínútur á hverjum degi og sitja í sólinni hvenær sem hún sýnir sig á veturna. Það er þó aldrei heppilegt að sitja of lengi en þess má geta að D-vítamín vinnur gegn öldrun húðarinnar á áhrifaríkan hátt og dregur þannig úr þeim skaða sem geislar sólar geta valdið. Auk þess eru fimmtán til þrjátíu mínútur í sól aldrei skaðleg svo lengi sem fólk gætir þess að brenna ekki.
D-vítamín getur sömuleiðis haft góð áhrif á psoriasis og exem og það dregur úr elliblettum og roða í andliti. Þetta magnaða næringarefni er í raun svo mikilvægt og nauðsynlegt til að halda góðri heilsu að allir ættu að leggja kapp á að tryggja að þeir fái nóg af því. Omega 3-6-9 fitusýrur örva framleiðslu D-vítamíns í líkamanum og það gera sömuleiðis sumar villtar sveppategundir því þær safna í sig efninu gegnum sólargeisla eins og menn, eggjarauður eru sömuleiðis góðar, lifur og sumir ostar.
Steingerður Steinarsdóttir ritstjóri Lifðu núna skrifar.
