Sigríður Stefánsdóttir hefur tekið við formennsku í stjórn Rauða krossins á Íslandi. Hún er ekki ókunnug starfi þessara öflugu mannúðarsamtaka því hún hefur verið varaformaður þeirra um þriggja ára bil. Hún tekur við af Silju Báru Ómarsdóttur sem nýlega var kjörinn rektor Háskóla Íslands. Sigríður er komin á aldur, eins og sagt er stundum, en hún starfaði við kennslu og var virk í bæjarpólitíkinni á Akureyri þar sem hún býr.
Sigríður Stefánsdóttir ásamt manni sínum Erlingi Sigurðarsyni. Erlingur lést árið 2018. Myndina tók Skapti Hallgrímsson fyrir Morgunblaðið.
Líklega finna flestir fyrir því nú að ástandið í heiminum hefur aldrei verið viðkvæmara og mörgum finnst við hreinlega sitja á púðurtunnu. Fátækt er víða skerandi og ekki hefur tekist að útrýma henni í vestrænum velferðarsamfélögum og aldrei í sögunni hefur fleira fólk verið á flótta í heiminum og einmitt nú. Verkefni Rauða krossins eru því mörg og aðkallandi bæði innanlands og á alþjóðavísu. Þú komin á hinn hefðbundna eftirlaunaaldur og í stað þess að setjast í helgan stein tekur þú að þér krefjandi verkefni. Hvernig leggst nýja starfið í þig?
„Sjálfboðaliðar Rauða krossins eru á öllum aldri, ungt fólk, miðaldra og eldri og það er verðmætt fyrir félagið. Hvað varðar okkur sem erum komin á eftirlaun, er alltaf verðið að leggja áherslu á að við höldum okkur virkum – líkamlega, andlega og félagslega. Ég held að helgi steinninn sé stórlega ofmetinn. Ekki síst þegar maður hefur misst maka sinn og börnin löngu flogin úr hreiðrinu.
Ég hef verið varaformaður í þrjú ár og nú þegar Silja Bára, sem var formaður tekur við krefjandi starfi sem rektor H.Í., er sjálfgefið að varaformaður taki við. Ég tek við því starfi með auðmýkt og stolti yfir að geta enn tekið að mér krefjandi verkefni og formennskan leggst vel í mig. Ég mun gera mitt besta til að standa mig vel.“
Sigríður og Silja Bára Ómarsdóttir fráfarandi formaður stjórnar Rauða krossins.
Rauði krossinn til staðar þar sem þörfin er mest
Sigríður er með BA-próf í almennum þjóðfélagsfræðum frá Háskóla Íslands og framhaldsnám í Þýskalandi í stjórnmálafræði. Hún hefur einnig lokið kennsluréttindanámi. Hún kenndi félagsfræði og stjórnmálafræði við Menntaskólann á Akureyri auk þess að sinna stjórnunarstörfum hjá Akureyrarbæ á árunum 1998 til 2017. Þá var hún bæjarfulltrúi og bæjarráðsmaður á Akureyri á árunum 1984-1998 og forseti bæjarstjórnar í tvö ár. Hún átti sæti í stjórn Sambands íslenskra sveitarfélaga og fjölda nefnda og ráða á sveitarstjórnarstigi og hjá ríkinu. Hún hefur því ágæta innsýn inn í íslenskt samfélag og hvernig okkar svokölluð „kerfi“ vinna. Hvað finnst þér mikilvægast við starf Rauða krossins á Íslandi?
„Það er að Rauði krossinn sé alltaf til staðar þar sem þörfin er mest hverju sinni. Einnig hve verkefnin eru fjölbreytt og borin uppi af sjálfboðaliðum um allt land og heim allan.“
Stjórn Rauða krossins ásamt forseta Íslands á aldarafmæli samtakanna í fyrra.
Sigríður átti sæti í stjórn Eyjafjarðardeildar Rauða krossins frá 2021 og hefur verið sjálfboðaliði allt frá 2017. Mannúðar- og mannréttindastarf Rauða krossins þarf líklega ekki að kynna fyrir neinum en hvernig kom það til að þú fórst að starfa innan samtakanna?
„Ég hef frá unga aldri borið mikla virðingu fyrir Rauða krossinum og oft var ég með í huga, að ég gæti hugsað mér að starfa þar,“ segir hún. „Eitt af síðustu verkefnum mínum hjá Akureyrarbæ, var að stjórna, fyrir hönd bæjarins, móttöku hóps flóttafólks frá Sýrlandi. Í því verkefni var ég í nánu samstarfi við Rauða krossinn í Eyjafirði og á landsvísu. Það lá því ágætlega við að velja m.a. Rauða krossinn, þegar ég ákvað hvað ég ætlaði að fást við eftir starfslok. Ég byrjaði á að taka vaktir í Rauða kross búðinni á Akureyri, en tók svo að mér ýmis fleiri störf m.a. stjórnarsetu í Eyjarfjarðardeild og svo á landsvísu. Þannig leiddi eitt af öðru.“
Sigríður á vakt í Rauða kross búðinni á Akureyri.
Vill styrkja og efla sjálfboðaliða
Rauði krossinn starfar um allan heim og eru fjölmennustu og útbreiddustu starfandi hjálparsamtök hans. Kjörorð samtakanna hefur ætíð verið að vera til staðar þar sem þörfin er mest og koma til bjargar eins fljótt og auðið er. Á Íslandi fagnaði félagið 100 ára afmæli á síðasta ári og hefur því í heila öld sinnt fjölmörgum verkefnum. Hefur þú sett þér einhverja stefnu eða markmið varðandi starfið nú þegar þú tekur við?
„Ég tek við starfi formanns með mikilli auðmýkt, tilhlökkun og virðingu fyrir öllum þeim sem starfa fyrir Rauða krossinn, “ segir Sigríður. „Það er auðvitað nauðsynlegt að styðja og styrkja það góða og fjölbreytta starf, sem nú er unnið af sjálfboðaliðum og starfsfólki. Ég vil einnig leggja sérstaka áherslu á að fjölga sjálfboðaliðum og efla þá, tryggja að starfið sé öflugt um allt land og styðja vel við deildirnar. Við erum líka hluti af alþjóðahreyfingu Rauða krossins og nauðsynlegt að við styðjum vel við alþjóða- og hjálparstarf.
Þú talar um að fjölga sjálfboðaliðum um allt land og efla þannig starfið. Þurfa sjálfboðaliðar að hafa einhverja sérstaka hæfileika eða hæfni til að bera?
„Verkefnin eru mörg og fjölbreytt og allir ættu að geta fundið eitthvað við sitt hæfi. Hæfileikarnir sem nýtast geta því einnig verið ólíkir og ekki til einhver einn mælikvarði, en auðvitað nauðsynlegt að fólk vilji vinna samkvæmt grunngildum Rauða krossins t.d. um mannúð og óhlutdrægni, þ.e. að gera engan mun á milli fólks eftir þjóðerni, uppruna, trúarbrögðum, kyni o.fl. slíkum þáttum. Það er mjög gefandi að vera sjálfboðaliði og ég hvet því sem flesta til að skoða verkefnin á heimasíðu Rauða krossins eða í sinni heimabyggð, sækja um og síðan er farið yfir hvar þörfin er og hvað hentar hverjum og einum. Oft er boðið upp á undirbúningsnámskeið og stuðning í starfi.“
Sigríður og Silja Bára Ómarsdóttir eftir formannskjörið.
Fjölbreytnin skemmtilegust
Þú kenndir félagsfræði og stjórnmálafræði við Menntaskólann á Akureyri og sinntir auk þess stjórnunarstörfum hjá Akureyrarbæ og varst bæði bæjarráðsmaður og bæjarfulltrúi. Hvað fannst þér skemmtilegast af þessum störfum eða við þá vinnu sem þú tókst þátt í?
„Oft þóttu mér þau verkefni skemmtilegust sem ég var að fást við hverju sinni. Það var gaman að kenna og eftir að ég hætti vegna anna í sveitarstjórnarmálunum saknaði ég oft samverunnar við unga fólkið og þeirrar jarðtengingu sem hún skapaði. Þegar ég fór fyrst í framboð fyrir bæjarstjórnarkosningar, gekk ég með mitt þriðja barn og hét því að leggja áherslu á að bæta þjónustu við börn og foreldra þeirra. Það var oft strembin barátta, en ákaflega ánægjulegt þegar árangur náðist. Ég var svo heppin að fá að sinna mjög fjölbreyttum verkefnum bæði sem stjórnmálakona og síðar stjórnandi hjá Akureyrarbæ.
Ég er hreykin af þeim árangri sem náðist á ýmsum sviðum, t.d. í félagsmálum og umhverfismálum og breytingum á kerfinu. Svo voru einstök verkefni mjög skemmtileg eins og að stjórna viðburðum á 125 ára afmælisári bæjarins, stjórna móttöku flóttafólks og svo mætti lengi telja. E.t.v. var það einmitt fjölbreytnin sem var skemmtilegust og allt það fólks sem ég kynntist og starfaði með.“
Sigríður á Ísafirði með börnunum sínum, Sigurði, Kára og Ernu. Sigríður er fædd á Ísafirði og dvaldi þar oft hjá ömmu sinni og afa þegar hún var barn.
Gerir þú eitthvað fleira til að halda þér virkri, en að vinna með Rauða krossinum?
„Ég á mér sem betur fer mörg áhugamál, nýt þess t.d. að ferðast, vinna í garðinum, ganga, fara í sundleikfimi, og lesa, og er búin að vera lengi í góðum lesklúbbi þar sem við ræðum og berum okkur saman um bækur og svo sæki ég menningarviðburði sem nóg framboð er af. Ég starfaði líka fyrir félag eldri borgara á Akureyri, var í öldungaráði og formaður fræðslunefndar, en hef nú gert hlé á þeim störfum. Svo reyni ég að hafa tíma til að umgangast vini, er t.d. enn í sambandi við saumaklúbbinn minn úr Versló og fjölskyldu bæði stórfjölskyldu og þá nánustu. Hef t.d. ómælda ánægju af því að eiga góðar og gefandi stundir með ömmustrák, sem er rúmlega eins og hálfs árs.“
Lært að temja sér þakklæti, þolgæði og jafnaðargeð
Þú laukst BA-prófi í almennum þjóðfélagsfræðum frá Háskóla Íslands og framhaldsnámi í Þýskalandi í stjórnmálafræði og fleiru. Hvernig nýttist það nám þér í þeim margvíslegu störfum sem þú hefur gengt um ævina?
Baldur Ingi og amma á góðri stundu.
„Mjög vel. Í þessu námi öllu er verið að fjalla um mannleg samskipti og um þau kerfi sem við höfum skapað til að stjórna og hafa samvinnu. Það að búa erlendis og stunda þar nám opnar líka augun fyrir mismunandi siðum og menningu. Áður var ég í Versló og námið þar t.d. í bókfærslu og hagfræði hefur líka verið mjög hagnýtt í fjármálastjórn og fjármálalæsi. Ég held reyndar að allt nám og vinnubrögðin sem maður lærir í því, komi að gagni víðast á lífsbrautinni.“
Nú þegar seinni hluti ævinnar er runninn upp hvernig horfir þú fram á veginn og hver er að þínu mati verðmætasta lexían sem þú lærðir í lífinu?
„Ég horfi fram á veginn með bjartsýni og von um að halda þreki og góðri heilsu sem lengst og geta verið virk í lífinu, notið samvista við fjölskyldu og vini – og látið gott af mér leiða.
Verðmætasta lexían? Þessi er erfið, því ég hef lært svo margt í lífinu. Verðmætast er að læra að bera virðingu fyrir ólíku fólki. Og að vita að lífið færir margt bæði gott og erfiðleika og því þarf öllu að mæta með því að reyna að temja sér þakklæti, þolgæði, jafnaðargeð og æðruleysi,“ segir Sigríður að lokum og óhætt að óska henni velfarnaðar í starfi og að Rauði krossinn nái að halda áfram að mæta fólki í neyð hvar sem því verður viðkomið á áhrifaríkan hátt nú eins og áður.
Steingerður Steinarsdóttir ritstjóri Lifðu núna skrifar.
