Steingerður Steinarsdóttir ritstjóri Lifðu núna skrifar.
Ég elska dýr. Það er eitthvað við mjúka snoppu, blautt trýni og einlæg biðjandi augu sem ég einfaldlega stenst ekki. Þegar ég var barn hvarf ég ævinlega ef dýr voru einhvers staðar í nágrenninu og þá mátti ganga að mér vísri í hesthúsinu, undir borði með kettinum eða á fleti hundsins. Þetta hefur lítið breyst með árunum og nú nýt ég þess að halda gæludýr og get ekki verið án þeirra. Ég hef þess vegna ákveðinn skilning á þeirri hugsun sem er að baki nýju frumvarpi um dýrahald í fjöleignahúsum en á vini sem eiga erfitt með að heimsækja mig vegna ofnæmis og hef séð að ofsahræðsla við dýr er engin uppgerð. Grundvöllur sambúðar í fjöleignahúsum er sá að íbúar sameinist um að taka tillit hver til annars og virða réttindi allra til að eiga góðan griðastað á heimili sínu. Nýtt frumvarp um dýrahald í fjöleignahúsum gengur þess vegna of langt í aðra áttina.
Öll mín gæludýr hafa verið skrautlegir og sérstæðir karakterar. Minn fyrsti köttur, Felix, elskaði til að mynda bíla og vildi gjarnan koma með þegar fjölskyldan fór eitthvert. Þá lá hann á hillunni við afturgluggann og vakti iðulega mikla athygli þegar hann reis og upp fylgdist með umferðinni á ljósum. Angantýr kom næstur. Hann var fjósköttur, blíður og indæll en angandi af kúaskít. Þremur vikum eftir að hann kom á heimilið var kúadaunninn nokkuð farinn að dofna en þá datt Angantý í hug að bregða sér í bað með heimasætunni og eftir það bar hann aftur nafn með rentu því vatnið magnaði upp það sem enn hékk í feldinum af uppeldisstöðvunum.
Míró tók við af Angantý. Stálgrár á feldinn með feimnislegt andlit og fyrstu vikuna skældi hann stöðugt. Við vorum miður okkar og héldum að hann myndi einfaldlega ekki taka heimilið í sátt en þá kom Matti. Tvisvar hafði hann sloppið naumlega við svæfingasprautu dýralæknisins þegar hann varð heimilisfastur hjá okkur. Mamma hans var borin út með fimm kettlinga. Hún fannst og var komið undir læknishendur en þá var svo af henni dregið að það varð að svæfa hana. Læður með litla kettlinga hafa ekki tök á að veiða sér til matar svo þær einfaldlega svelta í hel.
Át seríos, poppkorn og spilaði golf með gostöppum
Kettlingarnar voru á hins vegar nokkuð vel haldnir en of litlir til að geta borðað fasta fæðu. Dýralæknarnir á Dýraspítalanum í Víðidal gáfu þeim með dropateljara og héldu þeim þannig á lífi þar til þeir gátu farið að borða. En dýrasjúkrahús er ekki góður staður til að geyma ketti og þegar ung stúlka kom með köttinn sinn í sprautur og fór að veita þeim athygli var henni sagt að fljótlega þyrfti að svæfa þá ef enginn vildi taka þá að sér. „Nei, það má ekki verða,“ sagði hún. „Þessi grey hafa þegar gengið í gegnum of mikið. Ég skal taka þá og finna þeim heimili.“
Þegar ég hitti hana á ritstjórnarskrifstofu Vikunnar var hún á leið með einn til nýrra eigenda en þann síðasta upp á dýraspítala til svæfingar því honum hafði henni ekki tekist að finna athvarf. „Nei,“ hrópaði ég. „Það má ekki svæfa hann.“ Og um kvöldið kom Matti heim með mér, hvítur og svartur með skærbleikan nebba og mannelskari en nokkuð annað dýr sem ég hafði kynnst. Hann varð Míró strax félagsskapur og þeir vinirnir brölluðu margt saman, meðal annars kenndu þeir hömstrum sem komu inn á heimilið að hætturnar leynast víða og þeir sváfu jafnan hringaðir saman á hjónarúminu.
Matti reyndist hin mesta veiðikló og það var sama hvernig reynt var að koma á hann bjöllum og öðrum viðvörunum honum tókst alltaf að ná sér í bráð. Hann át líka seríos og poppkorn og var bókstaflega trylltur í harðfisk. Hann spilaði líka gjarnan golf með töppum á gosflöskum ef hann komst einhvers staðar í einn slíkan. Míró gerði á hinn bóginn enga tilraun til að veiða en bar engu að síður björg í bú. Hann safnaði vettlingum, húfum og hárböndum sem hann fann á förnum vegi og bar heim hreyknari en nokkur vöðluklæddur veiðimaður með 20 pundara. Hann lagði sig einnig allann fram um fanga stór laufblöð á haustin og lagði þau glaður á gólfið við fætur mínar sannfærður um að nú hefði hann staðið sig vel. Míró varð fyrir bíl utan við húsið hjá okkur og slasaðist það alvarlega að það varð að svæfa hann. Við söknuðum hans öll og kannski Matti mest af öllum. Þegar lítil læða, sem fékk nafnið Týra, kom inn á heimilið skömmu síðar var hann samt ekki tilbúinn að taka henni vel. Ekki fyrr en tíkin Freyja mætti með sinn gassagang þá reis sá gamli upp á afturfæturnar og varði kvenkynið með kjafti og klóm.
Þau þrjú náðu að gera út um valdajafnvægið sín á milli og Matti varð æðstur í hópnum. Hann og tíkin Freyja unnu reglulega saman að því að herja harðfisk út úr húsmóður sinni. Freyja sótti mig inn í stofu en Matti beið við harðfiskskápinn tilbúinn að upphefja skrækan söng sem enginn þoldi til lengdar. Ekkert lát var gert á konsertinum fyrr en bæði hundur og köttur höfðu fengið harðfisk að snæða. Læðan, Týra, beið hins vegar pen til hliðar eftir að lagður væri biti við fætur hennar og meðan hin gleyptu í sig góðgætið, snæddi hún hægt og af einstakri fágun. Já, hver hefur sinn háttinn á bæði dýrin og mennirnir. Það var erfitt ár þegar ég missti þau öll þrjú með nokkurra mánaða tímabili. Sorgin var svo erfið að ég ákvað að vera dýralaus upp frá því en eftir ár af tómleika og skerandi þögn í húsinu þegar ég var ein gafst ég upp og tíkin Kría kom til mín úr Skagafirði. Hún er blíðlynd, hlýðin, og orkumikil og telur sig færasta boltasækjara landsins og leitast við að sanna það fyrir gestum og gangandi hvenær sem færi gefst. Já, dýr veita mönnum ómælda ánægju, eru góður félagsskapur og góð fyrir heilsu sumra en alls ekki allra.
Þótt dýrahald sé ánægjulegt og ætti að vera réttur þeirra sem elska dýr þarf líka að taka tillit til þeirra sem ekki eru sama sinnis. Hér gildir að sýna gagnkvæma tillitssemi og nýtt frumvarp er ekki vel til þess fallið. Það veitir gæludýraeigendum rétt umfram hina og það er ekki heppilegt og á aldrei að vera markmið löggjafar. Hins vegar er hugsunin að baki nýja frumvarpinu án ef sú að koma til móts við gæludýraeigendur og koma í veg fyrir að hægt sé að vísa dýri á dyr án nokkurra saka eða neyða eigendur þess til að svæfa fullkomlega heilbrigt dýr. Sennilega skilja það aðeins þeir sem elska dýr hversu sárt það er að þurfa að láta frá sér dýrið sitt, hvað þá að svæfa það. En ef vel er að gáð ætti að vera auðvelt að leysa þetta. Til dæmis mætti setja reglur um að í ákveðnum húsum í nýjum hverfum fylgi leyfi til gæludýrahalds en það væri alfarið bannað í öðrum. Leyfi til dýrahalds fylgdi þá húsinu og ekki væri hægt að breyta því. Varla getur nokkurn munað mikið um það hvort hann býr í húsi nr. 18 eða 19 við tiltekna götu. Flestar íbúðablokkir eru svipaðar, bjóða sambærilegar íbúðir, útsýni og aðgengi að garði. Hið sama gildir um sumarhús, veitingahús og hótel. Þar væru tiltekin hús á afmörkuðum svæðum frátekin fyrir gæludýraeigendur og einhver herbergi á einni hæð eða tiltekinni álmu hótels. Þá ætti að vera auðvelt fyrir þá sem vilja vera án dýra að kaupa sér heimili, velja sér sumardvalarstaði og gistiheimili því alls staðar væri skýrt hvar dýr mega vera og á öllum svæðum væri bæði gert ráð fyrir þeim og þau útilokuð.
